U schyłku lat osiemdziesiątych XX w. jazz przeżywał kryzys. Europejskie środowisko muzyczne potrzebowało czegoś nowego, co zapewni mu dalszą egzystencję.
Jeszcze bardziej pogorszyła się jego sytuacja w latach dziewięćdziesiątych. Brak świeżych pomysłów spowodował zastój w muzyce jazzowej. Nadzieją okazał się pochodzący z Północy nu jazz, który zainspirował muzyków europejskich i amerykańskich.
Nu jazz oderwał się muzycznie od hip hopu i rapu, ale nie zrezygnował z wykorzystywania ich jako dodatków do całości utworu. Grający go muzycy wprowadzili pojęcie „kreacji dźwięków”, łącząc najnowsze osiągnięcia muzyki elektronicznej, kultury klubowej i jazzowej improwizacji z różnymi formami prezentacji ludzkiego głosu.
Wśród nowych zjawisk można zaobserwować wykorzystywanie soulowych i popowych rytmów, odtwarzanie jazzowych utworów w klubowych wersjach, zapraszanie muzyków z innych kręgów artystycznych, np. rythm’n’ bluesa czy nowego soulu, wykorzystującego elementy innych stylów muzycznych.
Nu jazz najlepiej rozwinął się w Skandynawii i we Francji. Reprezentują go, m.in. Nils Petter Molvaer, Bugge Wesseltoft i Erik Truffaz.
Polski reprezentant - saksofonista Adam Pierończyk na swojej płycie Digivooco (2001) łączy muzykę akustyczną i elektroniczną z elementami techno i drum’n’bassu. Trębacz Jerzy Małek nagrał płytę Gift z hip hopowymi rytmami. Inny saksofonista Grzegorz Piotrowski i pianista Marcin Masecki z Alchemika wykorzystują elementy polskiego i bułgarskiego folkloru oraz funky.
Angażowanie w projekty młodych wykonawców, odcinanie się od klasycznego standardu, który traktowany jest tutaj jako „wstawka”, a nie element obowiązkowy, to kolejny sposób na szukanie swojej publiczności, która zapewni ciągłość istnienia i przetrwanie jazzu. Przykład stanowi młody pianista Sławomir Jaskułke (fortepian), który zasilił kwartet Zbigniew Namysłowski Quintet, wnosząc dużo energii i pomysłów.
Klasyczny jazz pozostał dla koneserów. Młodzi odbiorcy muzyki pragną zabawy i różnorodności. A to im dają innowatorzy jazzu - artyści niestroniący od dźwięków z innych kręgów muzycznych. (2002)